Kunst

1. De geschiedenis van het kunstpatrimonium van de Senaat

• • 

  • De Senaat is (zoals de Kamer van volksvertegenwoordigers) sinds 1831 gevestigd in het gebouw van de voormalige Soevereine Raad van Brabant en de Staten-Generaal van het Koninkrijk der Nederlanden. Na de Belgische onafhankelijkheid kreeg het gebouwencomplex de naam Paleis der Natie en werden er twee halfronden ingericht. Oorspronkelijk was het enige aanwezige kunstwerk het reliëf van Godecharle in het fronton aan de Wetstraat.

  • Vanaf 1845 wordt de Senaat langzamerhand door de overheid voorzien van kunstwerken van “nationaal-historische” inspiratie, die aan Belgische kunstenaars besteld worden. Het zijn bijvoorbeeld de beelden van het peristilium of de schilderijen van het halfrond.

    Hierbij voegt zich de wil om samen met de Kamer van volksvertegenwoordigers een picturaal en sculpturaal pantheon samen te stellen, met portretten en borstbeelden van de voorzitters van de assemblees, de vorsten en de eerste ministers.

  • 

  • 

  • Ten slotte moesten de diverse salons, commissiezalen en kantoren ook van decoratie worden voorzien. Kunstwerken werden aan de Senaat toevertrouwd door de verschillende ministeries die in de loop der tijd belast werden met de aankoop van kunstpatrimonium voor de Belgische Staat, musea deponeerden werken in de Senaat, ook de Senaat zelf heeft met eigen budget kunst aangekocht. Een aantal kunstenaars hebben eveneens werken aan de Senaat geschonken.

2. De kunstcollectie van de Senaat

• Het boek "Kunst in de wandelgangen – het onbekende patrimonium van de Senaat" geeft een idee van de 100 meest representatieve werken van dit patrimonium.

   

• Inhoudstafel 'Kunst in de wandelgangen'

    (109.0 kB)

• Verder werden de meeste werken opgenomen in de BALAT-databank van het Koninklijk Instituut voor het Kunstpatrimonium.

  De Senaat bezit ook kunsthistorische archieven over de collectie (raadpleging op afspraak), Sophie Wittemans, conservator van het kunstpatrimonium van het Paleis der Natie: 02/501 79 12).

  De Senaat bezoeken: tijdens een rondleiding, op 21 juli, tijdens Open Monumentendagen, enz.

2.1. Nieuwe kunstwerken

• Pol Bury, L’Atomium & L’Hôtel de Ville de Bruxelles (kleurenlithografie, 1967) [Schenking] 
• Alexander Schaepkens, Zijgevel van het kasteel van Alden Biesen (gewassen tekening, 1865) [Schenking]
• Herman De Cuyper, Buste van Maria Baers (gips, 1939) [Schenking]
• Portret van voorzitster Sabine Laruelle door Samuel Laloux ingehuldigd op 6 oktober 2023 - meer info 
• Borstbeelden van Koning Filip en Koningin Mathilde door Hans Op de Beeck ingehuldigd op 4 juli 2023 - meer info 
• Portret van voorzitster Sabine de Bethune door Goele Dewanckel ingehuldigd op 11 oktober 2021 - meer info 
• Portret van voorzitter Jacques Brotchi door Ben Vanderick ingehuldigd op 25 september 2020 - meer info 

2.2. Kunsttentoonstellingen in de Senaat

• 20 september 2025 – 12 januari 2026, Het modernistische meubilair van de Senaat, Gaston Pulings, Marcel-Louis Baugniet, Stéphane Jasinski, Henry Van de Velde, 1930-1939.
• 20 september 2025,  De Art Deco-coulissen van het Paleis der Natie,  rondleiding in het kader van de Open monumentendagen met als thema de Art Deco. (In 2026 wordt deze rondleiding op aanvraag aangeboden aan groepen.) 
• Des femmes artistes au Parlement fédéral · visite guidée, avec des prêts du Musée des Beaux-Arts de Liège, de la Banque nationale et de personnes privées
• Du 2 décembre 2019 au 14 février 2020, Smell the Roses, de la photographe Line Timmermans
• Du 22 novembre 2018 au 25 octobre 2019, à l'occasion du retour du roi Albert au Parlement le 22 novembre 1918 et autour d'une tapisserie d'Anto-Carte/De Wit : Les couleurs de la Libération – la tapisserie raconte
• En octobre 2018, Superdemocratie avec des œuvres d'art contemporaines du MUHKA (Anvers) et du BPS22 (Charleroi)
• En 2015, Art et dialogue : dialogue entre les communautés, à partir d'œuvres d'art de la collection du Sénat mais aussi des collections des trois parlements de communauté

2.3. Kunstwerken in bruikleen voor tentoonstellingen 

•  Het schilderij De vlag van Jakob Smits op de tentoonstelling “Jong Landschap, de verknipte wereld van Bruegel tot Smits en Van Ostaijen” in het Jakob Smitsmuseum in Mol van 29 november 2025 tot 1 maart 2026.
• Twee foto's van Louis Ghémar uit de serie Les Funérailles de Léopold Ier (1856) op de tentoonstelling “Early Gaze – Ongeziene fotografie uit de 19e eeuw” in het FOMU (fotomuseum) in Antwerpen van 24 oktober 2025 tot 1 maart 2026.
• Het standbeeld Koningin Louise in majesteit van Joseph Jacquet in de tentoonstelling “Louise et Philippeville – une reine dans l'espace public” in Philippeville, van 5 tot 28 september 2025.
• Het standbeeld Koningin Louise in majesteit van Joseph Jacquet in de tentoonstelling “Louise d'Orléans, première reine des Belges” in het musée des Arts Anciens in Namen van 21 maart tot 17 augustus 2025.
• Zeventien kunstwerken van kunstenaars met een band met Nederland sieren sinds oktober 2023 en tot februari 2027 de residentie van de Belgische ambassadeur in Den Haag in Nederland. 
• Het beeld Koningin Louise in majesteit van Joseph Jacquet voor de tentoonstelling "Louise d’Orléans, première reine des Belges: un destin romantique" in museum Condé in het kasteel van Chantilly (Frankrijk) (19 oktober 2024 – 16 februari 2025). 
• Het portret van senaatsvoorzitter Charles Magnette voor de tentoonstelling "Marguerite Radoux, Ma vie est ma peinture" in de Galerie des Beaux-Arts in Luik (11 oktober - 24 november 2024).
• Théo Hannon dans les dunes & Le Pouilleux van James Ensor voor de tentoonstelling "Oostende, Ensor's denkbeeldige paradijs" in Oostende (juni 2024 - november 2024).
• De Blinde Papeter van Gustave Van de Woestyne voor het la Kunstuur in Roeselare (maart 2024 - november 2024): https://hetkunstuur.com/roeselare
• Le Débat van Mady Andrien & Het Orkest van Willy Peeters voor de tentoonstelling "Stemmen" in het Europees Parlement in het kader van het Belgisch voorzitterschap (1 januari – 30 juni 2024).
• Een vijftiental werken voor de tentoonstelling "Eb en Vloed" in de Residentie van de Belgische ambassadeur in Nederland - Den Haag (november 2023 - januari 2026).
• Metamorphosis: Belgian art 1860-1930 in de Leventis Gallery in Nicosia, Cyprus, 31 oktober - 27 januari 2019: Th. Baron, Effet de neige & J. Coosemans, Marécages en Campine, déclin du jour
• Rétrospective Mady Andrien in de Boverie in Luik, januari - maart 2019: Le débat, sénateurs et sénatrices
• Mol Kiest Kunst, 2018: het wandtapijt Fiesta van R. Degenève/De Wit en een zeezicht van H. Malfait

2.4. Tijdelijke bruiklenen in de Senaat

• Poires et Oiseau van Mig Quinet (juni - november 2024) - info
• La Hiércheuse van Pierre Paulus de Châtelet (maart - november 2024) - info
• Les Vénéneuses van Rachel Labastie (januari - mei 2024) - info
• Baluchon van Tarek Shabout (januari - juli 2024) - info

3. De commissie Kunst

De commissie Kunst in de Senaat werd in 2005 opgericht. De commissie heeft een consultatief mandaat inzake het beheer van het kunstpatrimonium van de Senaat, de instandhouding van het bestaande patrimonium, de verfraaiing van de gebouwen, de opwaardering van het bestaande patrimonium (bv. door tentoonstellingen), het dynamische kunstbeleid (aankoop en bruikleen van kunstwerken).

De commissie omvat zowel senatoren als externe leden, gekozen wegens hun ervaring en reputatie in de kunstwereld. Ze wordt voorgezeten door de voorzitter van de Senaat.