SÉNAT DE BELGIQUE BELGISCHE SENAAT
________________
Session 2007-2008 Zitting 2007-2008
________________
7 avril 2008 7 april 2008
________________
Question écrite n° 4-748 Schriftelijke vraag nr. 4-748

de Louis Ide (CD&V N-VA)

van Louis Ide (CD&V N-VA)

à la vice-première ministre et ministre des Affaires sociales et de la Santé publique

aan de vice-eersteminister en minister van Sociale Zaken en Volksgezondheid
________________
Patients psychiatriques - Soins en milieu familial Psychiatrische patiënten - Gezinsverpleging 
________________
psychiatrie
soins à domicile
parent d'accueil
solidarité familiale
handicapé mental
psychiatrie
thuisverzorging
pleegouder
gezinssolidariteit
geestelijk gehandicapte
________ ________
7/4/2008Verzending vraag
(Einde van de antwoordtermijn: 8/5/2008)
7/7/2008Antwoord
7/4/2008Verzending vraag
(Einde van de antwoordtermijn: 8/5/2008)
7/7/2008Antwoord
________ ________
Question n° 4-748 du 7 avril 2008 : (Question posée en néerlandais) Vraag nr. 4-748 d.d. 7 april 2008 : (Vraag gesteld in het Nederlands)

Les soins (psychiatriques) en milieu familial sont traditionnellement transmis de génération en génération, les patients psychiatriques demeurent chez des personnes dans un lien familial.

Mais de plus en plus de jeunes personnes décrochent à cause de la rémunération peu attrayante. De nombreuses jeunes familles avec deux salariés accueilleraient volontiers des patients, mais uniquement si une rémunération substantielle permettait à l’un d’eux de rester à la maison, avec l’avantage complémentaire qu’ils ne devraient plus amener leurs propres enfants à la garderie payante.

Les personnes qui accueillent de tels pensionnaires chez eux perçoivent une rémunération de 15 euros par jour, un montant qui n’a plus été augmenté depuis 1992. À titre de comparaison, un jour en maison de repos coûte au minimum 48 euros par jour. Il faut déduire les quelques jours par an que ces pensionnaires passent chaque année dans un logement de vacances. Pourtant, il y a encore des frais lors du retour de ces pensionnaires (par exemple la lessive, …).

Cette forme de soins est une alternative à la fois belle et économique aux soins psychiatriques en milieu hospitalier, mais elle n’est développée qu’en Flandre (plus précisément à Geel). Manifestement, cette forme de soins est injustement sous-estimée.

Dans ce cadre, j’aimerais obtenir une réponse aux questions suivantes :

1. La ministre ne pourrait-elle pas augmenter le montant perçu par les personnes qui accueillent des pensionnaires chez eux, de sorte que la rémunération corresponde mieux à la réalité ?

2. Comment se fait-il que cette forme de soins ne se soit développée que dans une certaine partie de la Flandre, bien qu’elle permette de réaliser d’importantes économies ?

 

Gezinsverpleging is iets dat traditioneel van generatie op generatie overgedragen wordt, psychiatrische patiënten verblijven bij mensen thuis in familieverband.

Steeds meer jonge mensen haken echter af wegens de weinig aantrekkelijke vergoeding. Veel jonge gezinnen met twee verdieners zouden graag patiënten opvangen, maar enkel indien de vergoeding zo substantieel is dat een van de twee kan thuisblijven, met als bijkomend voordeel dat ze hun eigen kinderen zelf niet meer naar de betalende kinderopvang dienen te brengen.

Mensen die dergelijke kostgasten in huis nemen, krijgen hiervoor een vergoeding van 15 euro per dag, een bedrag dat sinds 1992 niet meer verhoogd werd. Ter vergelijking: een dag in een rustoord kost minimaal 48 euro per dag. De enkele dagen per jaar dat deze kostgasten verblijven in een vakantieverblijf, worden hiervan afgetrokken. Nochtans zijn er nog wat kosten als deze gasten terugkomen (bijvoorbeeld was, …).

Deze vorm van verpleging is een mooi en kostenbesparend alternatief voor de intramurale psychiatrische zorg, maar uitsluitend in Vlaanderen (meer bepaald in Geel) uitgebouwd. Blijkbaar wordt deze vorm van verpleging, ten onrechte, ondergewaardeerd.

In dit kader had ik graag een antwoord gehad op volgende vragen :

1. Kan de geachte minister het bedrag dat mensen ontvangen om kostgasten in huis te nemen niet optrekken, zodat de vergoeding meer overeenkomt met de realiteit?

2. Hoe komt het dat deze vorm van verpleging enkel in een bepaald deel van Vlaanderen is uitgebouwd, hoewel het enorm kostenbesparend is?

 
Réponse reçue le 7 juillet 2008 : Antwoord ontvangen op 7 juli 2008 :

1. Au cours de la période 2002-2005, le gouvernement fédéral a géré un projet orienté spécifiquement sur les soins en milieu familial des enfants et des jeunes avec une problématique psychiatrique. Seul l'Openbaar Psychiatrsich Zorgcentrum (OPZ) Geel a participé à ce projet. Pour des raisons de caseload extrêmement petit, il a été décidé de clôre ce projet en 2005. En ce moment, un projet-pilote semblable, financé par la Communauté flamande, est en cours à Geel.

Ceci ne signifie pas que les soins en milieu familial en tant que tel ne pourraient former un module dans les futurs circuits de soins. Toutefois, par circuit, on devra examiner si la création d'un module semblable répond à un besoin réel chez les patients eux-mêmes, et de quelle manière il pourra être lié à d'autres modules qui sont pertinents pour ce groupe cible pour que la continuité des soins soit garantie au sein de chaque trajet individuel. Je voudrais citer comme exemples, les soins pour les patients psychiatriques qui résident à domicile ainsi que les formes existantes d'habitations protégées et des maisons d'accompagnement.

Ce besoin peut se manifester via les projets thérapeutiques que mon prédécesseur, Monsieur Rudy Demotte, a lancé.

2. Les soins en milieu familial des patients avec une problématique psychiatrique de longue durée et complexe ne sont pas appliqués uniquement en Flandre, à Geel et dans les communes environnantes, mais également à Lierneux, dans la province de Liège. Ces deux communes ont une tradition historique.

Cette tradition a été consolidée au début des années 90 par la publication d'une série d'arrêtés royaux au sein desquels la fonction de soins psychiatriques en milieu familial pour adultes fut définie. À cette fonction, furent alors ajoutés les critères d'agrément, une norme de programmation et des règles d'équivalence.

Cependant, l'augmentation de la contribution pour les soins psychiatriques en milieu familial n'a pas été retenue lors des discussions du budget des moyens financiers des hôpitaux.

La prudence est tout de même de mise lorsqu'on déclare que tel modèle de soins est ou n'est pas économique par rapport à un autre modèle de soins. Les études actuelles d'économie de la santé confirment ceci, ainsi que la complexité qui découle de la réalisation de telles comparaisons.

En outre, le prix de revient n'est jamais l'unique argument pour donner ou non la préférence à un certain modèle de soins. L'intérêt du patient et de son bien-être jouent un rôle central.

Pour cette raison, vu la répartition des compétences existantes, il est important que, l'organisation des soins de santé mentale, puisse avoir lieu dans la concertation.

1. Tijdens de periode 2002-2005 heeft de federale overheid een project beheerd dat specifiek gericht was op de gezinsverpleging van kinderen en jongeren met een psychiatrische problematiek. Enkel het Openbaar Psychiatrisch Zorgcentrum (OPZ) Geel nam hieraan deel. Wegens de uitermate kleine caseload werd besloten dit project stop te zetten in 2005. Momenteel loopt een gelijkaardig pilootproject te Geel gefinancierd door de Vlaamse overheid.

Dit betekent niet dat de gezinsverpleging als zodanig, geen module zou kunnen gaan vormen in de toekomstige zorgcircuits. Evenwel zal per circuit nagegaan moeten worden of de creatie van een dergelijke module beantwoordt aan een reële nood bij de patiënten zelf, en op welke wijze ze naadloos kan aansluiten op andere modules die relevant zijn voor deze doelgroep zodat de zorgcontinuïteit binnen elk individueel traject gegarandeerd wordt. Als voorbeelden zou ik de zorg voor psychiatrische patiënten die thuis verblijven willen aanhalen evenals de bestaande vormen van beschut en begeleid wonen.

Deze nood kan tot uiting komen via de therapeutische projecten die mijn voorganger, de heer Rudy Demotte, heeft gelanceerd.

2. De gezinsverpleging van patiënten met een langdurige en complexe psychiatrische problematiek wordt niet enkel in Vlaanderen, in Geel en omliggende gemeenten, toegepast maar eveneens in Lierneux, in de provincie Luik. Beide gemeenten hebben in deze een historische traditie.

Deze traditie werd begin jaren 90 geconsolideerd door de publicatie van een reeks koninklijke besluiten waarin de functie psychiatrische gezinsverpleging voor volwassenen werd gedefinieerd. Aan deze functie werd dan erkenningcriteria, een programmatienorm en equivalentieregels gekoppeld.

Evenwel werd de verhoging van de bijdrage voor psychiatrische gezinsverpleging niet weerhouden tijdens de besprekingen inzake het budget van financiële middelen van de ziekenhuizen.

Voorzichtigheid is toch geboden wanneer men uitspraken doet of een bepaald zorgmodel al dan niet kostenbesparend is tegenover een ander zorgmodel. De huidige gezondheidseconomische studies bevestigen dit evenals de complexiteit die voortvloeit uit het maken van dergelijke vergelijkingen.

Bovendien is kostprijs nooit het enige argument om al dan niet de voorkeur te geven aan een bepaald zorgmodel. Het belang van de patiënt en diens welzijn spelen een centrale rol.

Daarom ook is het belangrijk dat, gezien de bestaande bevoegdheidsverdeling, de organisatie van de geestelijke gezondheidszorg in overleg kan gebeuren.